ZAPOMNIANY FARNY ŻŁÓBEK
W święta Bożego Narodzenia 1951 roku równie wielką, a może jeszcze większą atrakcją co klasztorny, okazał się żłobek w kościele farnym. W atmosferze sensacji przekazywano sobie informacje o tym, że w farze ustawiono nową szopkę autorstwa Witolda Siwińskiego, w którym znalazły się znane, wronieckie postaci. Podobno wodomistrz, pan Mądrowski w uniformie salutuje przed Dzieciątkiem, a prowadząca wspólne, majowe śpiewy pod figurą na Placu Wolności, stara Tilka drepcze do stajenki z koszem jaj.
Chodzili więc sprawdzać te klejdry, by wyrobić sobie własne zdanie. Przed żłóbkiem zaczęli mieć wątpliwości czy artyście chodziło o ukazanie podobieństwa konkretnych osób. Pan Mądrowski był na pewno wyższy i szczuplejszy niż postać marynarza, a w dodatku od tragicznej śmierci córki Łucji w 1947 roku, chodził mocno przygarbiony.
1. Fragment żłóbka w kościele parafialnym we Wronkach. Zbiory MZW
Baba z koszem jaj też nie była podobna do Tilki poza jednym: obie nosiły spódniki i przez to wyglądały bardzo rosochate. Trochę to rozczarowało, jak i fakt, że pozostałych postaci nie można było skojarzyć z konkretnymi osobami. Jedni wybrzydzali, inni byli zachwyceni a wszyscy zbulwersowani. Dla większości żłobek był poza tym za nowoczesny.
2. Fragment żłóbka w kościele parafialnym we Wronkach. Zbiory MZW
Żłóbek ustawiono na początku pustego już prezbiterium przygotowanego do prac regotyzacyjnych, w miejscu rozebranego ołtarza głównego. Tło stanowiła malowana panorama Polski, którą tworzyły najbardziej znane polskie budowle. Na jej tle stała stajenka przedstawiająca fronton wronieckiej fary. W otwartej bramie widać było postaci Dzieciątka, Maryi i św. Józefa. Nie były to jednak figury podobne do innych postaci pokazywanych w żłóbku, które wykonał artysta, lecz konwencjonalne w tradycyjnych strojach z typowej szopki. Pozostałe postaci ubrane były we współczesne ubiory zarówno miejskie jak i ludowe, szamotulskie.
Figury barwnie polichromowane przedstawiały księdza, ministrantów, zakonnicę, trzech ludowych grajków ze skrzypcami, basetlą i fujarką, wiejską babę, chłopa z prosięciem, marynarza, robotnika i inteligenta. Figury miały 70 cm wysokości i wykonane były z zamojskiej gliny, bardzo dobrej do celów plastycznych, z której później formowano ręcznie cegłę potrzebną przy regotyzacji prezbiterium.
3. Fragment żłóbka w kościele parafialnym we Wronkach. Zbiory MZW
Dłuższa chwila namysłu przed żłóbkiem pozwalała odczytać przesłanie w nim zawarte: Chrystus narodził się nie dla wybranych, ale dla wszystkich. Przedstawiciele różnych stanów zdążający do stajenki – fary mieli ukazywać przywiązanie Wronczyn, a w szerszym znaczeniu – całego narodu do wiary, do tradycji, do polskości na przekór propagowanej ateizacji i walki z Kościołem.
Niestety, niewielu odczytało to przesłanie płynące z farnego żłóbka. Przeciwnie, wielu uważało, że żłóbek Witolda Siwińskiego akceptuje istniejącą sytuację, inni mówili wręcz, że jest to żłobek komunistyczny. Zaskoczyło to i zabolało proboszcza Stróżyńskiego, surowego krytyka powojennych porządków, który w tamtych latach terroru miał odwagę tę swoją postawę publicznie demonstrować. Tak było i tym razem. Z ambony wyraził żal i smutek z powodu fałszywego odbioru myśli przewodniej wpisanej w żłóbek.
Zdaje się, że wystawiono go jeszcze raz, a potem wyniesiono na chór nad zakrystią. Nie konserwowany, zapomniany, w końcu rozsypał się ze starości. Dzięki serii trzech czarnobiałych pocztówek możemy sobie wyobrazić, jak tamten kontrowersyjny żłóbek wyglądał.
Wojciech Piechota (1940-2008)
Dziękuję pani Teodozji Siwińskiej za cenne informacje na temat żłóbka autorstwa Jej męża – autor.
(tekst ukazał się w „Gońcu Ziemi Wronieckiej” 2006, nr 12, s. 13; trzy pierwsze fotografie to ikonografia oryginalna – ilustrująca artykuł w „Gońcu”)
4. Widok na cały żłóbek w kościele parafialnym we Wronkach. 1952/1953 rok. Zbiory MZW
5. Żłóbek w kościele parafialnym we Wronkach. Od lewej stoją: ks. prob. Piotr Stróżyński, kościelny i ministranci. 1947 rok. Zbiory MZW
Materiał przygotowany do publikacji przez Piotra Pojaska z Muzeum Ziemi Wronieckiej.
Kopiowanie, modyfikowanie, publikacja oraz dystrybucja całości lub części artykułu bez uprzedniej zgody właściciela – są zabronione.
